Kabızlık, hemen hemen her insanın yaşamış olduğu bir durumdur. Çok yaygın olduğundan dolayı bu konuda bilgi karmaşası mevcuttur. Bağırsaklar, karmaşık organlardır ve birçok faktörden etkilenirler. Durum böyle olunca, başkasına iyi..
Kabızlık, hemen hemen her insanın yaşamış olduğu bir durumdur. Çok yaygın olduğundan dolayı bu konuda bilgi karmaşası mevcuttur. Bağırsaklar, karmaşık organlardır ve birçok faktörden etkilenirler. Durum böyle olunca, başkasına iyi gelen şey size kötü gelebilir. Bu yüzden yazımızda size yardımcı olması iççin kabızlık konusundaki doğru ve bilimsel bilgileri derledik.
1.Kabızlık Nedir?
Tıp dilinde konstipasyon olarak adlandırdığımız kabızlık, uzun süre tuvalete çıkamama olarak özetlenebilir. Kalın bağırsaklardaki suyun gereğinden fazla emilmesi sonucu dışkıda sertleşme olur. Bağırsak hareketlerinin de yavaşlaması ile beraber tuvalete çıkmada zorluklar başlar.
2.Kabızlık Neden Olur?
Konstipasyon, nasıl beslendiğinizle direkt olarak ilişkilidir. Su tüketiminizin az olması, posalı besinler olan sebze meyveyi az tüketmeniz konstipasyona sebep olur. Posa bakımından yetersiz planlanmış öğünleri art arda öğünlerde, ardışık günler boyunca tüketmek de konstipasyona yol açar. Başka bir deyişle 2-3 gün boyunca hem öğle hem akşam yemeklerinde, salata ve posalı tahıllarla desteklemeden et ve tavuk tüketirseniz konstipasyon yaşamanız mümkündür.
3.Hangi Hastalıklar Kabızlığa Beden Olur?
Beslenmeniz konstipasyonu doğrudan etkilese de, etkileyen tek faktör o değildir. Kullandığınız ilaçlar, sahip olduğunuz hastalıklar da konstipasyonu tetikler. Bu hastalıklar:
Yeme Bozuklukları
Kolon Kanseri
Hipotiroidizm – Tiroid Hastalığı
Huzursuz Bağırsak Sendromu
Divertikülit
Ek olarak Multipl Skleroz, Parkinson gibi nörolojik hastalıklardır.
4.Kabız Yapan Besinler Nelerdir? Kabızlıkta Neler Yenmemeli?
Konstipasyona sebep olan asıl şeylerden birinin bağırsaklardaki su kaybı olmasından bahsetmiştik. Vücuttan su kaybını artıran bazı besin maddeleri de, konstipasyona sebep olur.
1.Diüretikler
Vücuttan su kaybını artıran besinlere “diüretikler” denir. Bitki çayları, maydanoz suyu gibi içecekleri çok fazla tükettiğinizde vücudunuz susuz kalacağından konstipasyon gözlemleyebilirsiniz.
2.İşlenmiş Karbonhidratlar
Karbonhidratlar vücudumuzda suyu bağlayan besinlerdendir. Karbonhidrat kaynaklarının, özellikle de posasız karbonhidratların diyetinizde çok fazla olması da konstipasyona sebep olur. Beyaz ekmek, pirinç pilavı ek olarak beyaz unla yapılmış hamur işleri işlenmiş karbonhidratlardır. Başka bir deyişle posasından yani kepeğinden arınmışlardır. Bu durumun neticesinde konstipasyon görülür.
3.Bazı Meyveler
Muz, patetes püresi, elma suyu ek olarak şeftali gibi dışkının kıvamını artıran ve kabızlık yapan meyveleri de sınırlandırmanız gerekir. Aklınızda belirebilecek diğer soruları da aşağıda derledik.
Kabız Yapan Besinler Hakkında Sık Sorulan Sorular
Tarçın kabızlık yapar mı ? : Düzenli olarak günde 2 çay kaşığından fazla tarçın tüketmek konstipasyona sebep olur. Onun dışında beslenmenize eklediğiniz tarçının sizin için zararı değil, faydası vardır.
Tavuk eti kabızlık yapar mı? : Tavuk eti düşük posa içeriği ve kuru yapısıyla konstipasyona sebep olabilir. Ancak yanında tüketeceğiniz lifli besinlerle bu durumu engelleyebilirsiniz. Salata ve tahıllı ekmek ile birlikte tüketmenizde bir sakınca yoktur.
Tam buğday ekmeği kabızlık yapar mı? : Tam buğday ekmeği işlenmemiş bir karbonhidrat kaynağı olduğundan posa içerir, konstipasyona sebep olmaz.
Türk kahvesi kabızlık yapar mı? : Türk kahvesindeki kafein; diğer kahve çeşitleri, kola, siyah ve ek olarak yeşil çayda da bulunur. Bu içeceklerin konstipasyona sebep olduğu doğrudur. Ancak insan vücudu ve özellikle de bağırsağı çok değişkendir. Bazı insanlarda kafeinin bağırsak hareketlerini artırdığı da görülür. Size iyi geldiğini düşünüyorsanız tüketebilirsiniz. Fakat iyi gelip gelmediğini bilmiyorsanız, riske atmayıp tüketmemenizi öneririm.
5.Kabızlık Belirtileri Nelerdir?
Konstipasyon normalden uzun süre tuvalete çıkamamak, çıktığınızda da zorlanmak ile karakterizedir. Peki nedir bunun normali?
Günde kaç kere tuvalete çıkmalıyız? Haftada kaç kere tuvalete çıkmalıyız? Gibi sorularınızın yanıtı size bağlıdır. Günde 2 kere tuvalete çıkmak da, 2 günde bir tuvalete çıkmak da normaldir aslında. Bu durum sizin bağırsak alışkanlıklarınıza bağlıdır.
Bunun yanı sıra sert dışkı, dışkılarken ıkınma isteği, tuvaletten sonra tam olarak boşaltamamış gibi hissetmek de konstipasyon belirtilerindendir. Karın ağrısı da oldukça sık görülür. Mide bulantısı ve gaz sıkışması da karın ağrınıza eşlik edebilir.
6.Kabızlık Nasıl Geçer? Kabızlık Tedavisi
Şimdiye kadar bahsettiğimiz konstipasyon belirtilerini gösteriyorsanız endişelenmeyin. Konstipasyon genellikle çok kolay şekilde tedavi edilen bir sorundur. Beslenmeyi düzenlemek sorununuzu çözecektir. Ek olarak kabızlık kürü uygulamalı, bahsedeceğim anında tuvalete çıkaran besinlerden yararlanmalısınız. Bağırsağınızı hızlandırmak ve dışkınızı yumuşatmak beslenmeyle mümkündür. Kabızlığa karşı probiyotik kullanmak da bağırsak sağlığınız için faydalı, konstipasyona yardımcıdır. Ev yoğurdu, kefir, probiyotikli yoğurtları beslenmenize ekleyin. Ek olarak yeterli olmadığı takdirde takviye olarak da kullanmak gerekebilir.
Çok ilerlemiş veya kronik konstipasyonlarda bazı ilaçlar ve laksatiflere ihtiyaç duyulur. Müshil de denen bu ilaçlar hap, toz şeklinde olabilir. Fitil ve lavmandan da yardım alınması mümkündür. Dışkının bağırsaklarda kaldıkça daha çok su kaybetmesine ve sindirdiğiniz yeni besinler sonucu dışkı miktarının artmasına izin vermeden ilk günlerden itibaren besinlerden destek alın. Yanıt alınmazsa bahsedilen tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir.
7.Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Tüm hastalıkların şifası, vücudumuzun yaşam kaynağı olan su konstipasyon için de birebir. Çok hareketsiz kaldıysanız biraz egzersizi artırmak, yürüyüş eklemek bağırsak hareketlerinize yardımcı olacaktır.
Kabızlığa İyi Gelen Besinler
Besinler, konstipasyon için ilaç gibidir, onlardan mutlaka yararlanın. Bağırsaklarınız yumuşadığından karın ağrınızın da azaldığını göreceksiniz
Zeytinyağı
Kuru Üzüm
Ek olarak Kuru Kayısı
Kurubaklagiller
Kabuğuyla yenen meyveler
Kepekli tahıllar
Ek olarak sebzeler
Yoğurt
Ek olarak Kefir
Kuru erik dut ve incir
Ek olarak keten tohumu
Listelenen besinlere beslenmenizde yer açmanız hem konstipasyondan kurtulmanızı sağlar hem de kabızlığa karşı koruyucu etki gösterir. Bu besinleri mutlaka öğünlerinizde bulundurun.
Kabızlığa İyi Gelen İçecekler
Konstipasyona çok iyi gelen bitki çayları vardır. Rezene çayı bunların başında gelir. Limonlu zencefil çayı, nane çayı, kuşburnu ve sinameki çayını da konstipasyon için kullanın. Bitki çaylarına ek olarak 1 kaşık zeytinyağı eklenmiş ılık su içmek de dışkınızı yumuşatır. Geceden bir kuru kayısıyı su dolu bardakta bekletip ertesi sabah içtiğinizde de bağırsaklarındaki farkı hissedeceksiniz.
Anında Tuvalete Çıkaran Yiyecekler
Konstipasyonu anında çözmek, besinlerden çok ilaçlarla yapılabilecek bir şeydir. Ancak endişelenmeyin, kabızlık kürleri ve bağırsak hızlandırıcı tarifler mevcut. Bağırsaklara iyi gelen besinleri sıralamıştık. Bahsedilen besinlerin uygun şekilde ve birlikte tüketimi sonucu çok kısa sürede tuvalete çıkacaksınız.
8.Kabızlık Kürü Tarifi
1 yemek kaşığı öğütülmüş keten tohumu
1 yemek kaşığı zeytinyağı
Ek olarak 1 bardak kefir
Yukarıdaki malzemeleri blenderize ettiğinizde az malzemeli ancak çok güçlü bir bağırsak çalıştırıcı smoothie elde etmiş olacaksınız.
Kabızlık Marmelatı
1 adet kuru incir
2 adet kuru kayısı
Ek olarak 2 adet kuru erik
1 çay bardağı sıcak su
1 tatlı kaşığı keten tohumu
Ek olarak 1 tatlı kaşığı zeytinyağı
Yukarıdaki malzemeleri marmelat kıvamına getirin. 1 hafta boyunca her gün 1 tatlı kaşığı kadar tükettiğinizde konstipasyon şikayetiniz azalacak.
9.Kabızlık Problemi Yaşayanlara Tavsiyeler
Her gün 30 dakika hızlı tempo yürüyüş yapın.
Beslenmenize rezene çayı + 2 kuru kayısı gibi ara öğünler ekleyin.
Ek olarak meyve sebzeleri kabuklarıyla tüketin
Zeytinyağı gibi sağlıklı yağlara beslenmenizde yer açın.
Ek olarak tereyağı gibi doymuş yağ tüketimini azaltın.
10.Kabızlık Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Konstipasyon, her yaş ve cinsiyette görülen, oldukça geniş kapsamlı bir konu. Dolayısıyla birçok farklı detay içeriyor. Hala aklınıza takılan sorular varsa, bu bölümde cevabını bulacaksınız.
1.Kabızlık kilo aldırır mı ?
Konstipasyon durumunda uzun süre boşaltım yapamadığınız için tartıda artmış bir sonuç görmeniz çok normaldir. Bu sizi endişelendirmesin. Kilo konusunda tartıdaki sayının nicel olarak artışı değil , vücuttaki yağ kütlesinin miktarının önemli olduğunu unutmayın.
2.Kabızlık ilaçla geçer mi?
Evet, kabızlık ilaç kullandığınızda geçer. Ancak beslenme düzeninizi değiştirmediğiniz sürece tekrar konstipasyonla karşılaşmanız olasıdır. Bağırsak sağlığınız için uygun şekilde beslendiğinizde, yukarıda verilen önerilere uyduğunuzda uzun vadede konstipasyon sorunu yaşamazsınız.
3.Sürekli kabız olmak neyin belirtisidir?
Sürekli konstipasyon sorunu yaşıyorsanız, lifli besinleri gerekli kadar tüketmiyor demeksiniz. Ayrıca vücudunuz susuz kalmıştır. Yukarıda belirtilen besinleri beslenme düzeninize ekleyip, sıvı tüketiminizi mutlaka takip edin. Günde 2.5 litre su içmeyi unutmayın.
Bunların yanı sıra gebelik ve bazı hastalıklar da konstipasyona sebep olabilir. Bu gibi besinlerden bağımsız konstipasyon problemleri için doktorunuza danışın.
4.Kabızlık için hangi egzersizler yapılır?
Hareketinizi genel olarak artırmak konstipasyon sorununuza iyi gelecektir. Özel olarak yardımcı bir egzersiz önerisi arıyorsanız yoga ve pilatesi deneyin. Pelvik kasları çalıştırdığından dolayı yoga ve pilates konstipasyona iyi gelir.
5.Bağırsakları en hızlı ne çalıştırır?
Konstipasyona iyi gelen besinleri teker teker yazının önceki bölümlerinde sıraladık. Bu besinlerin kombinasyonlarını bir arada tüketmek bağırsakları en hızlı şekilde çalıştırır. Yukarıdaki kabızlık marmelatı ve kabızlık kürü bizim hazırladığımız kombinasyonlar. Sizler de konstipasyona iyi gelen besinlerden 3-4 tanesini, damak tadınıza göre birleştirerek hazırlayacağınız tariflerle hızlıca tuvalete çıkabilirsiniz.
6.Kabızlık Uyku Yapar Mı?
Sindirim sisteminin işleyişindeki bozukluklar uyku bozukluklarına sebep olur. Karın ağrısından dolayı yaşadığınız halsizlik sonucu uykusuz hissedebilirsiniz, bu normaldir. Ancak uzun süre konstipasyon ve uyku isteği hissediyorsanız bu Parkinson gibi bazı hastalıkların habercisi olabilir, dikkatli olup kendinizi gözlemleyin.